کد مطلب:46752 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:32

گنجینه پرسمان » قرآن

از آن جا كه تحقق و علمي شدن بخشي از آيه 24 سوره نساء براي كساني اعم از مجرد و متأهل يك نياز محسوب ميشود، كم و كيف و ساير مسائل اين آيه را توضيح فرماييد

برادر گرامي! ترجمه اين آيه اين است: و زنان شوهر دار بر شما حرام است مگر آن را كه (در جنگ اسير شده و بعد) مالك شدهايد. اينها احكامي است كه خداوند بر شما مقرر داشته و زنان ديگر غير از اينها براي شما حلال است كه با اموال خود آنها را اختيار كنيد، در حاليكه پاكدامن باشيد و از زنا خودداري نماييد و زناني را كه متعه ميكنيد، مهر آنها را واجب است بپردازيد و گناهي بر شمانيست نسبت به آن چه با يكديگر توافق كردهايد، يعد از تعيين مهر، خداوند دانا و حكيم است.

از جمله فما استمتعتم به منهنّ فاتوهنّ أجورهنّ فريضة متعه يا ازدواج موقت استفاده ميشود. در اين جمله قرآني از قبيل استمتعتم و نيز آتوهنّ أجورهنّ و فريضة (واجب بودن تعيين مهر) وجود دارد كه بر متعه دلالت دارد، چون لازم است مقدار مهريه در عقد متعه معين شود.

بزرگان اصحاب و تابعيه مانند ابن عباس و ابي بن كعب و جابر بن عبداللَّه انصاري و سعيد بن جبير و مجاهد و قتاده و سدي و گروه زيادي از عالمان اهل تسنن و تمام مفسران شيعي همگي از اين آيه، حكم ازدواج موقت را فهميدهاند تا آن جا كه فخر رازي با تمام شهرتي كه در اشكال تراشي در مسائل مربوط به شيعه دارد، بعد از بحث مشروحي درباره اين آيه ميگويد: ما بحث نداريم كه از آيه فوق حكم جواز متعهه استفاده ميشود. همگي اتفاق دارند كه در آغاز پيدايش اسلام متعه جائز بوده است.(1)

گذشته از اين امامان شيعه(ع) كه به أسرار وحي از همه آگاهتر بودهاند، متفقا آيه را به همين معنا تفسير كردهاند. از امام صادق(ع) نقل شده است: المتعة نزل بها القرآن و جرت بها السنة من رسول اللَّه؛ حكم متعه در قرآن نازل شده و سنت پيغمبر(ص) طبق آن جاري گرديده است.(2)

از امام باقر(ع) نقل شده كه در پاسخ سؤال ابوبصير راجع به متعه فرمود: قرآن در اين مورد سخن گفته است وهمين آيه را قرائت فرمود.(3)

نيز فرمود: متعه را خدا حلال كرده و چيزي كه خدا حلال كند، تا روز قيامت حلال است. (4)

يكي از كساني يا به تعبير بهتر از معروفترين كساني كه جلوي متعه را گرفت، خليفه دوم عمر بن الخطاب بود. او صريحاً گفته: دو متعه در زمان پيغمبر(ص) بود كه من آنها را حرام كردم و بر آنها مجازات ميكنم: متعه زنان و متعه حج.(5)

شكي نيست كه عمر نميتواند حكم الهي را نسخ كند. پيامبر هم به شهادت صحابه آن را نسخ نكرده است. عبارت عمر دلالت دارد كه متعه در زمان پيامبر حلال بود و نسخ نشده بود و تنهااو بود كه آن را حرام كرد.

ازدواج موقت، يك ضرورت اجتماعي

اين يك قانون كلي و عمومي است كه اگر به غرائز طبيعي انسان به صورت صحيحي پاسخ گفته نشود، براي اشباع آنها متوجه راههاي انحرافي خواهد شد، زيرا غرائز طبيعي رانمي توان از بين برد.

از بين بردن آن كار عاقلانه نيست و بر خلاف قانون آفرينش است. بنابر اين راه صحيح اين است كه آنها را از طريق معقولي اشباع و از آنها در مسير سازندگي بهره برداري كنيم.

اين موضوع قابل انكار نيست كه يكي از سركشترين و قدرتمندترين غرائز دروني انسان، غريزه جنسي است كه بسياري از انسانها به خاطر آن به انحراف كشيده ميشوند. بنابراين يا به سركوب اين غريزه اقدام نمود يا اين كه بي بند و باري و انحرافات و گناهان و همه صحنههاي زننده و ننگين را مجاز دانست و يا اين كه راه سومي را پيش بگيريم كه مشكلات ازدواج دائم و بي بند و باري جنسي را نداشته باشد. ازدواج موقت نه شرايط سنگين ازدواج دائم را دارد و نه زيانهاي فجايع جنسي و فحشا را در بر دارد.

ازدواج دائم نه در گذشته و نه در امروز، نه تنهايي جوابگوي نيازمنديهاي جنسي همه طبقات مردم نبوده و نيست و ما بر سر دو راهي قرار داريم: يا بايد فحشا را مجاز بدانيم و يا طرح ازدواج موقت را بپذيريم. خصوصا در زمان ما كه زنان و دختران ،جامعه را پر كرده و انحرافات و گناهان در دسترس مرد و زن است.

البته ازدواج موقت نيز با مشكلاتي رو به رو است:

1 - زنان دائم زير بار آن نميروند،

2 - باعث افراط و تفريط هايي در مردان و زنان ميشود،

3 - باعث درگيري و نزاع و احيانا از هم پاشيدگي خاناده ميشود،

اين مشكلات با قانونمند شدن و با پاي بندي به شرايط قابل حل است.

از هر قانوني ممكن است سوء استفاده بشود، ولي نميتوان به خاطر سوء استفاده جلو آن قانون را گرفت، همان طور كه برخي از مسافران به مكه معظمه ممكن است اقدام به فروش مواد مخدر بكنند! در اين صورت بايد جلوي فساد و هرج و مرج را گرفت، نه اين كه قانون را تعطيل كرد.

بنابر اين طرح ازدواج موقت به عنوان يك قانون لازم الاجرا براي جلوگيري از مفاسد طرحي خوب و پسنديده است. البته بايد قانونمند و حساب شده باشد، براي كساني كه نميتوانند ازدواج دائم بكنند مانند دانشجويان و سربازان و جواناني كه امكانات ازدواج دائمي را ندارند، بسيار خوب است، ولي براي كساني كه از همسر دائم بهره مندند، بهتر است از اين كار امتناع كنند، تا باعث ناراحتيهاي خانوادگي نشود.

در وسائل الشيعه رواياتي در مذمت كساني كه زن دائم دارند، ولي ازدواج موقت ميكنند، وارد شده است.(6) در هر صورت ازدواج موقت يك قانون اسلامي است. عمر تحريم كرد و ديگران سكوت كردند.

مرحوم فخر رازي ميگويد: اگر اين حديث از عمر بايد او را تكفير كرد، چون حلال خدا را حلام كرده است.(7)

پي نوشتها:

1 - تفسير كبير، ج 9 - 10، ص 49.

2 - تفسير نمونه، ج 3، ص 336، به نقل از نور الثقلين، ج 1، ص 467.

3 - همان، ص 337.

4 - همان.

5 - همان، به نقل از كنز العرفان، ج 2، ص 158.

6 - وسائل الشيعه، ج 14، ص 449، باب

7 - تفسير فخر رازي، صفحات 49 - 50.